درمان خانگی سندرم روده تحریک پذیر

سندرم روده تحریک پذیر (IBS) یک اختلال گوارشی مزمن است که با علائمی از جمله درد و کرامپ شکمی، نفخ، یبوست و اسهال همراه است. این بیماری تقریبا 1 میلیارد نفر را در جهان درگیر می کند ولی افراد از نظر نوع و شدت علائم متفاوت هستند. شیوع IBS در زنان دو برابر مردان است و حدود 40 درصد بیماران به IBS خفیف، 35 درصد به IBS متوسط و 25 درصد به IBS شدید مبتلا هستند.

علائم سندرم روده تحریک پذیر

همه افراد IBS را به یک شکل تجربه نمی کنند. برخی علائم این بیماری شامل موارد زیر است:
احساس درد در ناحیه شکم به ویژه ناشی از حرکات روده
تغییر در عادات روده از جمله اسهال، یبوست یا گاهی هر دو
احساس خالی نبودن روده پس از دفع مدفوع
وجود مخاط سفید رنگ در مدفوع
افزایش علائم در حوالی دوره قاعدگی

علت IBS چیست؟

تعداد زیادی از عوامل می توانند در ایجاد سندرم روده تحریک پذیر نقش داشته باشند که برخی از آنها بیشتر از سایرین شایع هستند. در بسیاری از موارد، مشخص کردن علت دقیق می تواند چالش برانگیز باشد. چند دلیل عمده در این قسمت بررسی می شود.

مسمومیت غذایی

یکی از شایع ترین علل IBS مسمومیت غذایی است. از هر 9 نفری که مسمومیت غذایی را تجربه می کنند، یک نفر دچار IBS می شود. سندرم روده تحریک پذیر پس از عفونت (PI-IBS) نوعی از IBS است که در اثر مسمومیت غذایی ایجاد می شود و تقریبا همیشه همراه با اسهال است.

رشد بیش از حد باکتری های روده کوچک

رشد بیش از حد باکتری های روده کوچک (SIBO) زمانی اتفاق می افتد که باکتری هایی که معمولا در روده بزرگ یافت می شوند در روده کوچک رشد می کنند. شایع ترین علائم SIBO درد و کرامپ شکمی مداوم ، نفخ و اسهال است. از طرف دیگر در صورت رشد بیش از حد میکروارگانیسم‌ های مولد گاز در روده کوچک یا روده بزرگ (IMO) افراد ممکن است دچار یبوست شوند.

افزودنی های مواد غذایی

اگرچه مطالعات زیادی در مورد اثرات افزودنی های غذایی بر روی انسان هنوز انجام نشده است، شواهد نشان می دهد که شیرین کننده های مصنوعی می توانند علائم IBS را تشدید کنند. ایجاد IBS با تغییر در میکروبیوم دستگاه گوارش مرتبط است و بنابراین غذاهایی که هضم ضعیفی دارند موجب اختلالات گوارشی بیشتری می شوند. مشکل ‌سازترین افزودنی‌ های غذایی، قندهای غیر قابل جذب مانند سوربیتول و سوکرالوز هستند. همچنین، مصرف مواد غذایی فرآوری شده در دهه ‌های اخیر افزایش یافته است و نشان می ‌دهد که تغییرات در میکروبیوتای ناشی از افزودنی ‌های غذایی ممکن است یکی از علل فزاینده IBS در کشورهای غربی باشد.

استرس روانی

مطالعه ‌ای در ارتباط با سندرم روده تحریک پذیر نشان می دهد که این بیماری یک اختلال حساس به استرس است و ارتباط بین مغز و روده باعث تشدید علائم می‌شود که به عنوان روده و مغز تحریک‌پذیر شناخته می‌شوند. استرس روانی علاوه بر تاثیر بر حساسیت روده ها، بر سایر عملکردهای دستگاه گوارش از جمله میکروبیوتای دستگاه گوارش تاثیر می گذارد. یک مطالعه نشان می دهد که مدیریت استرس یکی از روش های درمان IBS است. از آنجایی که بدن ما به عوامل استرس زا‌ی داخلی و خارجی واکنش نشان می ‌دهد، تمرین ‌هایی مانند تنفس عمیق، مدیتیشن و تمرین‌ های آرامش‌ بخش می ‌توانند به مدیریت علائم کمک کنند.

درمان های خانگی

بسته به شدت علائم، چندین درمان خانگی ممکن است برخی از علائم را کاهش دهند. این گزینه ها ممکن است به مدیریت طبیعی IBS کمک کنند. اما، اگر علائم ادامه یافت یا شدیدتر شد، برای تشخیص دقیق به پزشک مراجعه نمایید.

روغن نعناع

نعناع فلفلی از دیرباز برای درمان مشکلات گوارشی و به جهت کاهش گاز روده استفاده می شود. یک مطالعه نشان داد که درمان 8 هفته ای با روغن نعناع، علائم درد شکمی، ناراحتی و شدت IBS را کاهش می دهد. چای نعناع می ‌تواند برای کسانی که درد شکمی دارند تسکین ‌دهنده باشد.

ریشه زنجبیل

زنجبیل مدت‌ هاست که به دلیل فواید سلامتی از جمله تسکین درد، تهوع و ناراحتی معده مورد استقبال قرار گرفته است. ریشه زنجبیل حاوی آنزیم های گوارشی قدرتمندی است که ممکن است به تسکین حالت تهوع کمک کند. همچنین به دلیل داشتن خواص ضد التهابی در کاهش درد و کرامپ های شکمی و التهاب همراه با اسهال موثر است.

زمان مناسب غذا خوردن را بشناسید

مشخص شده است که فاصله 4 ساعت بین وعده های غذایی باعث بهینه سازی عملکرد امواج پاک کننده روده می شود. بسیاری از افراد مبتلا به IBS از مصارف وعده های غذایی با فواصل مشخص و همچنین روزه داری سود می برند. از سوی دیگر، برخی متوجه شده اند که مصرف وعده های غذایی کوچکتر و مکرر استرس کمتری بر دستگاه گوارش وارد می کند و باعث نظم بهتر روده می شود. یکی دیگر از مواردی که باید مورد توجه قرار گیرد این است که مراقب میزان هوای مصرفی در هنگام خوردن یا نوشیدن باشید. به عنوان مثال، هنگام نوشیدن با نی یا غذا خوردن از استنشاق هوای اضافی خودداری کنید زیرا می تواند احتمال تجمع گاز در روده ها و نفخ را افزایش دهد.

رژیم غذایی خود را تغییر دهید

بسیاری از مواد غذایی مانند گلوتن، نوشیدنی های گازدار، غذاهای سرخ کردنی و لبنیات می توانند باعث تحریک IBS شوند. از طریق حذف مواد غذایی، ممکن است بتوانید چنین محرک هایی را شناسایی کنید.

با پروبیوتیک ها آشنا شوید: کپسول آی بی سین ویواتیون

مصرف پروبیوتیک

با آزمون و خطا نوع سویه پروبیوتیکی مناسب بدن خود را پیدا کنید. پروبیوتیک های روزانه به شکل مکمل و مواد غذایی مانند ماست و نوشیدنی ها ممکن است به رفع مشکلات شما کمک کنند. اگر بعد از 4 هفته مصرف یک پروبیوتیک همچنان ناراحتی های گوارشی را تجربه می کنید، بهتر است سویه مصرفی را تغییر دهید.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنید؟

اگر علائم سندرم روده تحریک پذیر با تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی بهتر نشد و یا اگر علائم زیر را داشتید، برای ارزیابی به پزشک مراجعه کنید:

•   متوجه تغییراتی در مدفوع خود مانند خون، چرک یا ظاهری شبیه قیر شده اید.
•   نمی دانید منشا دردهای شما از کجاست.
•   کاهش وزن ، تب و یا اسهال بی دلیل را تجربه می کنید.
•   شب ها از درد بیدار می شوید یا در زندگی روزمره شما اختلال ایجاد شده است.
•   بالای 50 سال سن دارید.

سخن پایانی

علل IBS پیچیده هستند و هنوز به طور کامل مشخص نشده اند. اگرچه هیچ دلیل قطعی برای اینکه چرا افراد تحت تأثیر IBS قرار می‌گیرند وجود ندارد، اما تعدادی راه‌ حل برای کاهش علائم وجود دارد، از جمله روغن نعناع، فاصله‌گذاری بین وعده‌های غذایی و توجه به افزودنی‌های غذایی که مصرف می‌کنید. در صورتی که این موارد موثر نبود، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

گردآورنده: نگار رفیعی(کارشناس ارشد تغذیه)
منبع: verywellfit