افسردگی فصلی چیست؟علائم و درمان افسردگی فصلی

افسردگی فصلی (SAD) نوعی افسردگی ناشی از تغییرات فصلی است که معمولاً علائم آن در پاییز یا زمستان آغاز می‌شود.افرادی که در مناطقی با شب‌های زمستانی طولانی (به دلیل عرض‌های جغرافیایی بالاتر)، نور خورشید کمتر یا روزهای ابری بیشتر زندگی می کنند، بیشتر در معرض ابتلا به افسردگی فصلی یا SAD هستند. به عنوان مثال، این اختلال در شمال ایران از شهرهای جنوبی شایع تر است.افسردگی فصلی حدود 3 درصد از مردم دنیا را تحت تأثیر قرار می‌دهد. افرادی که سابقه خانوادگی افسردگی فصلی و سایر اختلالات سلامت روان1 را دارند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به SAD هستند.مثلا حدود ۲۵ درصد از افراد مبتلا به اختلال دوقطبی و حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد از افراد مبتلا به افسردگی شدید نیز مبتلا به SAD هستند.افسردگی فصلی در زنان نسبت به مردان شایع تر است و احتمالاً در بزرگسالان، بین ۱۸ تا ۳۰ سالگی آغاز می‌شود.

علائم افسردگی فصلی چیست؟

علائم افسردگی فصلی معمولاً در اواخر پاییز یا اوایل زمستان آغاز شده و در بهار پایان می‌یابند. با این حال، ممکن است در زمان‌های دیگری از سال نیز این علائم را تجربه کنید و همچنین ممکن است هر ساله این اختلال را نداشته باشید.به طور کلی SAD دو الگوی زمستانی و تابستانی دارد. افسردگی فصلی با الگوی تابستانی در حدود ۱۰ درصد از موارد رخ می‌دهد.علائم هر دو نوع معمولاً حدود ۴ تا ۵ ماه طول می‌کشد و ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• افسردگی
• مشکل در خواب
• کمبود انرژی
• مشکل در تمرکز
• افکار خودکشی

علاوه بر علائم ذکر شده علائم افسردی فصلی یا Seasonal Affective Depression با الگوی زمستانی ممکن است شامل موارد اضافی زیر نیز باشد:

• خستگی در طول روز
• پر خوری
• عدم علاقه به فعالیت‌های اجتماعی
• افزایش وزن

از طرف دیگر، علائم علائم افسردی فصلی یا Seasonal Affective Depression با الگوی تابستانی ممکن است شامل موارد زیر هم باشد:

• آشفتگی ذهنی
• مشکل در خواب
• بی‌ قراری
• از دست دادن اشتها
• کاهش وزن
• رفتارهای خشونت آمیز

علل زمینه ای افسردگی فصلی چیست؟

علت دقیق افسردگی فصلی ناشناخته است و عوامل مؤثر ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد.نور به عنوان یک عامل تأثیرگذار در افسردگی فصلی در نظر گرفته می‌شود. یکی از نظریه‌ها این است که کاهش نور خورشید در زمستان و افزایش آن در بهار و تابستان بر ساعت بیولوژیکی طبیعی که هورمون‌ها، خواب و خلق و خو را تنظیم می‌کند، تأثیر می‌گذارد. افرادی که از SAD رنج می‌برند ممکن است در تنظیم ساعت بیولوژیکی خود، که به ریتم شبانه‌روزی معروف است، دچار مشکل شوند.سطوح غیرطبیعی هورمون‌های سروتونین و ملاتونین در افراد مبتلا به SAD نیز ممکن است ریتم شبانه‌روزی آنها را مختل کند. بر اساس تحقیقات انجام شده در سال ۲۰۱۶، به نظر می‌رسد که SAD در افرادی که مغزهایشان سطوح بالایی از انتقال‌دهنده‌های سروتونین را حفظ می‌کند، بیشتر احتمال دارد که دچار کاهش سطح سروتونین شوند.افراد مبتلا به SAD همچنین ممکن است مقادیر بیش از حدی از ملاتونین - هورمونی که خواب را کنترل و تنظیم می‌کند - را تولید کنند، که منجر به الگوهای خواب نامنظم در افراد مبتلا به SAD می شود. 

افسردگی فصلی چگونه تشخیص داده می شود؟

تشخیص افسردگی فصلی معمولاً توسط پزشک یا متخصص اعصاب و روان انجام می‌شود. این متخصصان با پرسیدن چندین سؤال درباره علائم شما و زمان شروع آن‌ها، به تشخیص می‌رسند.تشخیص SAD با بروز علائم زیر همراه است: 

• وجود علائم افسردگی
• بروز اپیزودهای افسردگی  تنها در یک فصل خاص به مدت حداقل ۲ سال متوالی
• بروز مکرر اپیزودهای افسردگی در آن فصل خاص

اگر شما تنها تغییرات خُلقی جزئی با تغییر فصول داشته باشید، ممکن است به افسردگی فصلی مبتلا نبوده و تنها به افسردگی فصلی که به آستانه تشخیص نمی رسد مبتلا باشید.اگر علائم شما پس از تغییر فصل ادامه یابد، ممکن است تشخیص شما به اختلال دوقطبی یا افسردگی شدید تغییر کند.

مکمل تقویتی : سافت ژل وومیناویت اورجینال ویواتیون

روش های درمانی افسردگی فصلی چیست؟

افسردگی فصلی می تواند با مشاوره، داروها و درمان‌های روانی درمان شود.
روش‌های رایج درمان:

• درمان شناختی رفتاری: (Cognitive Behavioral Therapy)  این نوع درمان به افراد مبتلا به افسردگی فصلی کمک می‌کند تا بر افکار و فعالیت‌های مثبت تمرکز کنند و از افکار منفی دوری کنند.
• داروها: درمان داروئی برای برخی از بیماران مبتلا به افسردگی فصلی ضروری است. مشاوره با پزشک درباره اینکه کدام دارو ممکن است بهترین گزینه برای درمان علائم شما باشد، الزامی است.
• مکمل‌ها: گاهی اوقات از مکمل‌های ویتامین D، ویتامین B9  یا اسید فولیک، ویتامین B12 و امگا-3  برای درمان SAD  استفاده می‌شود.
• سبک زندگی سالم: عادات سالم مانند ورزش منظم و قرار گرفتن در معرض نور خورشید در فصل زمستان نیز ممکن است به کاهش علائم SAD کمک کنند.

نوردرمانی چیست؟

یکی دیگر از درمان‌ها برای افسردگی فصلی در زمستان، نور درمانی است. این روش شامل استفاده از یک جعبه نور اختصاصی به مدت حداقل ۳۰ دقیقه در هر روز در طول زمستان است تا نور طبیعی را شبیه سازی کند.عوارض جانبی نور درمانی ممکن است شامل سرگیجه، خستگی چشم یا سردرد باشد. در صورتی که:

• دارای برخی بیماری‌های چشمی هستید،
• به تازگی عمل جراحی چشم انجام داده‌اید،
• به دلیل داروهای دیگر به نور حساس هستید،
• دارای اختلال دوقطبی هستید،
• از نوردرمانی اجتناب کنید.

شبیه‌ساز سپیده‌دم، گزینه درمانی مشابه دیگری است. این دستگاه با استفاده از نوری که با تایمر فعال می‌شود، شبیه به طلوع آفتاب عمل می‌کند و به تحریک ساعت بیولوژیکی بدن کمک می‌کند.نور درمانی باید تنها تحت نظارت پزشک و با استفاده از دستگاه‌های تأیید شده انجام شود. این درمان ممکن است بهترین نتیجه را در ترکیب با سایر درمان‌ها، مانند داروها، داشته باشد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر شما علائم مرتبط افسردگی فصلی را تجربه می‌کنید، به پزشک، مشاور یا روانپزشک مراجعه کنید. این موضوع به ‌ویژه زمانی مهم است که علائم شما بر زندگی روزمره‌ تان تأثیر بگذارد.از آنجایی که افسردگی فصلی معمولاً در یک زمان مشخص از سال رخ می‌دهد، ممکن است بخواهید قبل از بازگشت علائم با پزشک خود صحبت کنید تا ببینید آیا درمان زودهنگام می‌تواند به پیشگیری از آن کمک کند یا خیر.اگر افکار آسیب زدن به دیگران یا خود – خودکشی -  را دارید ، یا احساس می‌کنید که زندگی دیگر ارزش زندگی کردن ندارد، فوراً به کمک پزشکی نیاز دارید.

پی نوشت:
"اختلالات سلامت روان" به طیف وسیعی از اختلالات روانی، ناتوانی‌های روانی-اجتماعی و سایر حالات ذهنی اشاره دارد که می‌توانند باعث پریشانی یا اختلال در توانایی عملکرد فرد شوند.