برای کاهش آهن خون چه بخوریم؟

هموکروماتوز باعث جذب بیش از حد آهن از غذاها در بدن می شود. برای به حداقل رساندن علائم و کاهش خطر عوارض و کاهش آهن خون بهتر است افراد می توانند از رژیم غذایی هموکروماتیت پیروی کنند. اکثر مردم روزانه حدود 1 میلی گرم آهن جذب و از دست می دهند اما افراد مبتلا به هموکروماتوز می توانند روزانه تا 4 میلی گرم آهن جذب کنند. به همین دلیل کاهش آهن خون در این افراد اهمیت زیادی دارد.

چه مواردی در جذب آهن در هموکروماتوز اثر می گذارند؟

علاوه بر مصرف مواد غذایی با آهن کم، باید موارد دیگری مانند مواد غذایی که روی جذب آهن اثر می گذارند نیز بررسی شوند.
نوع آهن: جذب آهن هم برای بدن راحت تر از آهن غیرهم است. منابع گیاهی فقط حاوی آهن غیرهم هستند، در حالی که گوشت، مرغ، ماهی و غذاهای دریایی حاوی آهن هِم و غیرهِم هستند.
ویتامین سی: این ویتامین جذب آهن غیرهم را افزایش می دهد.
کلسیم: این ماده معدنی می تواند جذب آهن را کاهش دهد.
فیتات ها، تانن ها و پلی فنول ها: این اجزای غذایی جذب آهن غیرهم را محدود می کنند.

مواد غذایی توصیه شده برای کاهش آهن خون

• میوه ها و سبزیجات: برخی از میوه ها و سبزیجات، از جمله اسفناج، کلم پیچ، ریواس، توت فرنگی، چغندر، سبزی های برگ دار قارچ و زیتون سرشار از آهن غیرهم هستند. از آنجایی که جذب آهن غیرهِم برای بدن سخت‌تر است، احتمال کمتری دارد که بر سطح آهن تأثیر بگذارند.
• پروتئین های خاص: گوشت سفید بدون چربی مانند مرغ، ماهی، تخم مرغ، پروتئین‌های سویا مانند توفو، دانه‌های سویا، شیر سویا حاوی آهن کمتری هستند.
• غلات کامل: غلات سبوس دار حاوی فیتات هستند که می تواند جذب آهن را برای بدن دشوار کنند.
• چای و قهوه: چای و قهوه حاوی تانن که پلی فنول است، هستند. تانن موجود در چای و قهوه ممکن است جذب آهن را کاهش دهد.
• منابع غنی از کلسیم: کلسیم می تواند جذب آهن غیرهم و هِم را مهار کند. ماست، شیر، پنیر، سبزیجات برگ سبز، مانند بروکلی حاوی کلسیم هستند.

مواد غذایی که باید از مصرف آنها اجتناب کرد

گوشت قرمز

بیشتر گوشت های قرمز، از جمله گوشت گاو و گوسفند منبع آهن هِم هستند. گوشت مرغ حاوی مقادیر کمتری هِم است. از آنجایی که جذب آهن هِم برای بدن آسان است، افراد مبتلا به هموکروماتوز ممکن است بخواهند از بیشتر گوشت قرمز اجتناب کنند. اگر فردی مایل به مصرف گوشت خوانده شده باشد، می تواند آن را با غذاهایی که جذب آهن را کاهش می دهد، همراه کند.

ویتامین C

ویتامین C باعث افزایش جذب آهن غیرهم می شود. به همین دلیل، افراد مبتلا به هموکروماتوز نباید از مکمل ویتامین C استفاده کنند. میزان ویتامین C موجود در میوه ها و سبزیجات تأثیر قابل توجهی بر جذب آهن ندارد و البته به دلیل خواص آنها نمی توان آنها را مصرف نکرد. بهتر است مواد غذایی غنی شده با ویتامین سی استفاده نشوند.

مکمل های آهن

برای افراد مبتلا به هموکروماتوز توصیه می شود از غذاهای غنی شده با آهن یا مکمل های حاوی آهن اجتناب کنند.

الکل

مصرف الکل می تواند باعث افزایش جذب آهن شود. علاوه بر این، هضم الکل باعث می شود بدن موادی تولید کند که به کبد آسیب می رساند. بنابراین توصیه می شود افراد مبتلا به هموکروماتوز مصرف الکل را محدود کنند.

با مکمل مناسب کلسیم آشنا شوید: قرص کلترکس پلاس هلث برست

آیا رژیم غذایی تاثیر زیادی در کاهش آهن خون دارد؟

تغییرات رژیم غذایی در مقایسه با درمان‌های استاندارد هموکروماتوز، تأثیر کمی بر سطح آهن دارد. قطعا درمان های دیگر این بیماری موثرتر هستند و این بیماران بهتر است درمان های خود را انجام دهند. اما رژیم غذایی مناسب نیز کمک کننده است.

آیا مرغ برای هموکروماتوز مضر است؟

با اینکه مرغ نیز حاوی آهن است، اما مصرف آن برای افراد مبتلا به هموکروماتوز توصیه می شود چرا که میزان آهن آن نسبت به سایر مواد پروتئینی حیوانی کمتر است.

داروهای گیاهی برای پایین آوردن آهن بدن

چندین داروی گیاهی و روش‌های طبیعی وجود دارند که ممکن است به کاهش آهن خون کمک کنند. 

• چای سبز: حاوی تانن‌ها است. تانن‌ها می‌توانند جذب آهن را کاهش دهند.
• نعناع: نعناع یک گیاه آرام‌بخش است که ممکن است به کاهش جذب آهن کمک کند.
• گل قاصدک: گل قاصدک به عنوان یک دیورتیک طبیعی شناخته می‌شود که ممکن است به دفع آهن اضافی از بدن کمک کند.
• زردچوبه: زردچوبه حاوی ترکیبی به نام کورکومین است که دارای خواص ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی است. برخی مطالعات نشان داده‌اند که کورکومین ممکن است منجر به کاهش جذب آهن شود.
• چای نعناع فلفلی: چای نعناع فلفلی نیز می‌تواند به کاهش جذب آهن کمک کند.
• بابونه: بابونه یک گیاه آرام‌بخش و ضدالتهاب است که مصرف آن می‌تواند به کاهش جذب آهن کمک کند.

درمان بالا بودن آهن خون در طب سنتی

در طب سنتی، برخی روش‌ها و توصیه‌های طبیعی برای کاهش آهن خون وجود دارد. اگرچه این روش‌ها می‌توانند به بهبود وضعیت کمک کنند، اما باید توجه داشت که هرگونه درمان یا تغییر در رژیم غذایی باید با مشورت پزشک انجام شود.

چگونه آهن اضافه بدن را دفع کنیم؟

دفع آهن اضافی از بدن به خصوص در مواردی که فرد به هموکروماتوز دچار است، از اهمیت بالایی برخوردار است. اهدای خون، مصرف کم منابع آهن، افزایش مصرف چای و قهوه، مصرف غذاهای غنی از کلسیم، اجتناب از مصرف ویتامین C با غذاهای غنی از آهن، استفاده از داروهای دفع کننده آهن، پرهیز از مصرف الکل از راههای دفع آهن اضافه هستند. کنترل و دفع آهن اضافی از بدن نیازمند یک رویکرد چندجانبه است.

افراد مبتلا به هموکروماتوز از ظروف چدنی استفاده نکنند

توصیه می شود این بیماران از ظروف چدنی برای پخت و پز استفاده نکنند. ممکن است آهن این ظروف در طی پخت مخصوصا اگر پخت طولانی مدت باشد و یا از مواد غذایی اسیدی در غذاها استفاده شده باشد، وارد غذا شود و میزان آهن غذا را افزایش دهد.

کلام آخر

رژیم هموکروماتوز بر محصولات تازه، پروتئین‌های گیاهی، ماهی، مرغ بدون چربی و لبنیات کم‌چرب تاکید دارد و از منابع آهن هِم مانند گوشت قرمز اجتناب می‌کند. بهتر است منابع آهن را با غذاهای حاوی مواد مغذی که مانع جذب آهن می شوند ترکیب کنید. لبنیات، تخم مرغ، سبزیجات برگ دار، حبوبات، آجیل، قهوه، چای و شکلات گزینه های خوبی در رژیم غذایی هموکروماتوز هستند.

نویسنده: نگار رفیعی
منبع:verywellhealth