علائم و درمان کم خونی

کم خونی یا آنمی(Anemia)  بیماری ای است که در آن گلبول قرمز خون سالم و کافی برای رساندن اکسیژن به سایر بافت های بدن موجود نمی باشد. دلایل مختلف ایجاد کننده کم خونی شامل کم خونی ناشی از فقر آهن، کم خونی ناشی از کمبود ویتامین، کم خونی ناشی از بیماری های مزمن و کم خونی ناشی از عوامل ارثی است.

علائم کم خونی

علائم آنمی شامل خستگی و احساس فرسودگی، رخوت و بی حالی، بی قراری و ناراحتی، تنگی نفس و یا مشکل در تنفس، کاهش تمرکز، تپش قلب، حساسیت به هوای سرد، پوست رنگ پریده، درد قفسه سینه، وزوز گوش ها، سردرد، تاثیر بر حس چشایی، خشکی زبان، مشکل در بلعیدن غذا، ناخن های خشک و پوسته پوسته، سندروم پای بی قرار و ریزش مو است.

کم خونی ناشی از فقر آهن

فقر آهن ممکن است به دلیل دریافت ناکافی آهن از مواد غذایی، اختلال جذب آهن در دستگاه گوارش، مصرف آهن در دوران بارداری توسط جنین، مصرف آهن در زمان شیردهی توسط نوزاد و خونریزی مزمن روی دهد. روزانه 10 تا 20 میلی گرم آهن توسط مواد غذایی وارد دستگاه گوارش می شود که بر حسب نیاز 1 تا 2 میلی گرم آن جذب می شود. قسمت اعظم جذب آهن در رودۀ کوچک و مقدار کمی در معده صورت می گیرد. مقدار جذب آهن در افرادی که به علت عمل جراحی، قسمتی از معده یا روده آنها برداشته شده است، کاهش می یابد با این وجود، داروی آهن خوراکی به راحتی در آنان جذب می شود. آهن مورد نیاز روزانه در مردان 10 میلی گرم و در زنان 18 میلی گرم و زنان باردار 27 میلی گرم است. در مردان روزانه 6/0 میلی گرم آهن از طریق دستگاه گوارش ، 2/0 میلی گرم از ترشح عرق و 1/0 میلی گرم از طریق پوست و ادرار دفع می شود. در زنان علاوه بر موارد ذکر شده، مقدار 4/0 میلی گرم آهن در عادت ماهیانه به صورت روزانه دفع می شود.

کم خونی ناشی از کمبود ویتامین

ویتامین هایی که در خون سازی نقش دارد شامل اسیدفولیک و کوبالامین می باشد که در افرادی که رژیم های غذایی بسیار فقیر و فاقد گوشت دارند و مشکلات گوارشی دارند کمبود آن ها دیده می شود.

آشنا شویم: کپسول آهن بیس گلیسینات فرکو ویواتیون

کم خونی ناشی از بیماری های مزمن

آنمی ناشی از بیماری های مزمن دومین فرم شایع آنمی است و شایع ترین فرم آنمی در بیماران بستری در بیمارستان است. آنمی بیماری مزمن در اثر بیماری های التهابی خاص و اختلالات خودایمنی، سرطان، بیماری کلیوی، سیروز و عفونت های طولانی مدت مثل ایدز و هپاتیت B  رخ می دهد. تمامی سلول های زنده مثل باکتری و حتی سلول های سرطانی، نیاز به آهن دارند. علائم ایجاد شده معمولا خفیف است. اما در موارد شدید با نیاز به انتقال خون و یا سایر درمان ها برطرف می شود و با بهبود بیماری زمینه ای کم خونی معمولا بهبود می یابد.

کم خونی ناشی از عوامل ارثی

تالاسمی ها از انواع ارثی کم خونی هستند. تالاسمی انواع الفا و بتا و مینور و ماژور دارد. اولین موارد بیماری تالاسمی که مورد توجه پزشکان قرارگرفت، در فردی از اهالی اطراف دریای مدیترانه بود . این بیماری بنام تالاسمی (تالای بمعنای دریا ، امی به معنای خون) به معنی بیماری خون دریا نامیده شد. تالاسمی یک بیماری واحد نیست بلکه به گروهی از اختلالات ژنتیکی خون اطلاق می گردد. اشخاص با خصیصه تالاسمی مینور دارای تالاسمی هستند ولی بیمار نیستند این اشخاص سالم و طبیعی هستند، بعضی از آنها ممکن است کم خونی خفیف داشته باشند بیشتر کسانی که حامل خصیصه تالاسمی هستند نمی دانند که ناقل تالاسمی مینور هستند فقط وقتی از آن مطلع می شوند که خونشان را آزمایش کنند و یا صاحب یک کودک مبتلا به تالاسمی ماژور شوند .

درمان کم خونی

تعیین نوع و روش درمان به عواملی مانند سن بیمار، وضعیت سلامتی و پزشکی بیمار، میزان و شدت آنمی فقر آهن و علت ایجاد کننده آن بستگی دارد. گام اول افزایش مصرف غذاهای با آهن بالا توصیه می شود مثل: گوشت قرمز، گوشت سفید. در گام دوم ستفاده از مکمل های آهن و اسید فولیک، بهتر است این داروها با معده خالی یا همراه با منابع حاوی ویتامین سی مصرف شوند. گام سوم در مواردی  است که نیاز به مصرف آهن به صورت تزریقی است.
توصیه مهم: نوع و عامل ایجاد کننده آنمی در انتخاب روش درمانی و مکمل های توصیه شده بسیار مهم است بنابراین تا زمانی که از نوع آنمی خود و علت ایجاد کننده آن آگاه نشده اید اقدام به دریافت خودسرانه مکمل نکنید.

تنظیم: زهرا محبی