علائم تنبلی تخمدان: از ریزش مو تا پریود نامنظم

تنبلی تخمدان یا سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) از شایع ترین اختلالات غدد درون ریز در زنان و شایع ترین علت نازایی ناشی از عدم تخمک گذاری است. نام گذاری این سندرم به دلیل وجود تخمدان های بزرگ حاوی تعداد زیادی کیست کوچک است. در تنبلی تخمدان تعادل بین هورمون های زنانه، استروژن و پروژسترون بهم می خورد. این اختلال باعث خونریزی غیرعادی و زیاد می شود. این بیماری می تواند روی باروری اثر بگذارد، بنابراین تشخیص زودهنگام و درمان تنبلی تخمدان اهمیت زیادی دارد.

علائم تنبلی تخمدان

علائم تنبلی تخمدان می تواند برای هر زن متفاوت باشد و همه زن ها همه علائم را با هم تجربه نمی کنند. از علائم سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پریودهای نامنظم و با فاصله‌های طولانی‌تر از حد معمول
• پریود با خونریزی زیاد
• رشد موهای زائد در صورت، سینه و پشت
• جوش‌های پوستی شدید و مداوم
• نازک شدن موها یا ریزش مو به الگوی مردانه
• تخمک‌گذاری نامنظم
• ناباروری
• چاقی شکمی
• مقاومت به انسولین
• چرب شدن پوست
• تیره‌شدن پوست در ناحیه گردن، زیر بغل و کشاله ران
• افسردگی و اضطراب و نوسانات خلقی
• آپنه خواب
• درد مزمن لگن

دلایل بیماری سندروم تخمدان پلی کیستیک

علت دقیق تنبلی تخمدان هنوز شناخته نشده است. اما چند عامل ممکن است در این بیماری اثرگذار باشند که در این بخش آنها را بررسی می کنیم.

• ژنتیک: این بیماری اصولا در یک خانواده شایع است و ممکن است خواهر و مادر فرد نیز به این بیماری مبتلا باشند.
• عدم تعادل هورمونی: در زنان مبتلا به این بیماری اصولا هورمون های مردانه بیشتر از حالت معمول است که باعث ایجاد علائمی مانند رشد موهای زائد و جوش می شود.
• مقاومت به انسولین: مقاومت به انسولین می‌تواند باعث افزایش انسولین در بدن شود. در نتیجه تخمدان ها تحریک شده و تولید هورمون های مردانه افزایش می یابد و ممکن است تخمک گذاری مختل شود.
• تغییرات دوران بلوغ: برخی از علائم PCOS ممکن است از دوران بلوغ شروع شوند. افزایش سریع وزن و تغییرات هورمونی در این دوره می‌تواند به بروز PCOS کمک کند.
• اختلالات متابولیک: زنان مبتلا به PCOS اغلب دچار اختلالات متابولیک مانند دیابت نوع 2 و چاقی هستند که می‌تواند به افزایش سطح آندروژن‌ها و تشدید علائم PCOS منجر شود.

تشخیص تنبلی تخمدان

برای تشخیص این بیماری چند ارزیابی انجام می شود. پزشک معمولا سوالاتی درباره علائم قاعدگی، تغییرات پوستی، الگوهای رشد مو، و سابقه خانوادگی می‌پرسد. برای اندازه‌گیری سطح هورمون‌ها (مانند آندروژن‌ها، استروژن و پروژسترون) و انسولین آزمایشاتی انجام می شود. سونوگرافی می‌تواند به شناسایی کیست‌های کوچک در تخمدان‌ها و بررسی ساختار آن‌ها کمک کند. 
برای تشخیص PCOS، پزشکان معمولا از معیارهای روتردام (Rotterdam Criteria) استفاده می کنند که شامل موارد زیر است:

• تخمک‌گذاری نامنظم: پریودهای نامنظم یا عدم تخمک‌گذاری
• سطح بالای آندروژن‌ها: علائم بالینی مانند موی زائد و آکنه یا افزایش سطح آندروژن‌ها در آزمایش‌های خون
• کیست‌های تخمدانی: مشاهده کیست‌های متعدد در تخمدان‌ها از طریق سونوگرافی

برای تشخیص نهایی، باید حداقل دو از سه معیار فوق وجود داشته باشد و باید سایر اختلالات هورمونی و متابولیک مشابه نیز رد شوند.

درمان تنبلی تخمدان

اصولا درمان های این بیماری شامل مدیریت علائم است. درمان‌ می‌تواند شامل تغییرات سبک زندگی، داروها، و درمان‌های پزشکی مختلف باشد.

• تغییرات سبک زندگی: با کاهش مصرف قند و کربوهیدرات‌های ساده و افزایش مصرف میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و پروتئین‌های سالم و ورزش منظم مانند پیاده‌روی، دویدن، یوگا برای تنبلی تخمدان و تمرینات مقاومتی می‌توان به کاهش وزن و بهبود مقاومت به انسولین کمک کرد. کاهش حتی 5-10 درصد از وزن بدن می‌تواند به بهبود علائم و تنظیم قاعدگی کمک کند.
• درمان دارویی: برای تنظیم چرخه قاعدگی، کاهش سطح آندروژن‌ها و بهبود علائم پوستی مانند آکنه و هیرسوتیسم می توان از قرص های ضد بارداری استفاده کرد. برای تحریک قاعدگی و تنظیم قاعدگی می توان از پروژسترون استفاده کرد. برای بهبود مقاومت به انسولین و کمک به کاهش وزن از متفورمین استفاده می شود. برای کاهش علائم افزایش سطح آندروژن‌ها مانند هیرسوتیسم و آکنه می توان از اسپیرونولاکتون استفاده کرد.
• درمان های ناباروری: لقاح آزمایشگاهی (IVF):برای زنانی که مشکلات باروری دارند و درمان‌های دارویی مؤثر نبوده‌اند.

ریزش موی ناشی از تنبلی تخمدان

ریزش مو ناشی از PCOS یکی از مشکلات شایع زنان است که به دلیل عدم تعادل هورمونی ایجاد می‌شود. برای درمان این علامت می توان از قرص های ضد بارداری، اسپیرونولاکتون، متفورمین استفاده کرد. ماینوکسیدیلیک محلول موضعی است که می‌تواند به تحریک رشد موها کمک کند. استرس می‌تواند ریزش مو را تشدید کند، بنابراین تکنیک‌های مدیریت استرس مانند یوگا و مدیتیشن مفید هستند.

مکمل های مناسب برای تنبلی تخمدان را بشناسید: قرص کرومیوم هلث برست

آیا PCOS باعث نازایی میشود؟

سندرم تخمدان پلی‌کیستیک می‌تواند یکی از عوامل نازایی باشد. زنان مبتلا به PCOS اغلب با تخمک گذاری کمی دارند یا اصلا تخمک گذاری ندارند که می‌تواند باعث مشکلات ناباروری شود. افزایش سطح هورمون‌های مردانه می‌تواند باعث ایجاد محیط نامناسب برای تخمک‌گذاری و رشد فولیکول‌ها شود. باروری در زنان مبتلا به PCOS ممکن است نیاز به زمان و تلاش بیشتری داشته باشد، بنابراین صبر و پیگیری مداوم از اهمیت بالایی برخوردار است.

تفاوت تنبلی تخمدان خفیف و شدید

تنبلی تخمدان می‌تواند از خفیف تا شدید بروز کند. تفاوت‌ها معمولا در شدت و نوع علائم، میزان اختلالات هورمونی و تأثیرات بر کیفیت زندگی مشخص می‌شود. در نوع خفیف علائم کمتر است و به صورت نامنظم بودن قاعدگی، افزایش خفیف آندروژن‌ها و تغییرات جزئی پوستی بروز کند. مشکلات باروری نیز اصولا کم است. در نوع شدید علائم می‌توانند بسیار شدید مانند عدم تخمک‌گذاری مکرر، مشکلات جدی در قاعدگی و هیرسوتیسم و آکنه زیاد باشد. شاید نیاز باشد برای درمان های باروری مراجعه کرد. مشکلات روانی مانند اضطراب و افسردگی در این افراد بیشتر است.

تنبلی تخمدان و چاقی چه ارتباطی دارند؟

چاقی و تنبلی تخمدان (PCOS) ارتباط متقابل دارند و مدیریت یکی می‌تواند به بهبود دیگری کمک کند. بسیاری از زنان مبتلا به PCOS دچار مقاومت به انسولین هستند که باعث افزایش انسولین در خون شده و به افزایش ذخیره چربی، به ویژه در ناحیه شکم، منجر می شود. چاقی شکمی (چاقی احشایی) در زنان مبتلا به PCOS رایج است و منجر به تشدید مشکلات متابولیکی و هورمونی می شود. زنان مبتلا به PCOS ممکن است دارای متابولیسم کندتری باشند که منجر به افزایش وزن می شود. این کاهش متابولیسم می‌تواند به دلیل اختلالات هورمونی و مقاومت به انسولین باشد. تغییرات هورمونی و متابولیکی می‌توانند بر اشتها تأثیر بگذارند و به افزایش مصرف کالری و ذخیره چربی منجر شوند.

آیا تنبلی تخمدان باعث کم شدن خون قاعدگی می شود؟

تنبلی تخمدان می‌تواند باعث کاهش خون‌ریزی قاعدگی یا حتی قطع آن شود. زنان مبتلا به PCOS معمولاً تخمک‌گذاری منظمی ندارند که باعث می‌شود چرخه قاعدگی نامنظم شده و گاهی خون‌ریزی قاعدگی کاهش یابد یا قطع شود. افزایش سطح هورمون‌های مردانه نیز در بدن می‌تواند تعادل هورمونی را مختل و به کاهش خون‌ریزی قاعدگی منجر شود.

آیا تنبلی تخمدان همیشگی است؟

تنبلی تخمدان یک وضعیت مزمن است که معمولا در طول زندگی ادامه دارد. این بیماری نیاز به مدیریت و نظارت بلندمدت دارد که شامل تغییرات در سبک زندگی، رژیم غذایی، ورزش و مصرف داروها است. علائم PCOS ممکن است با گذشت زمان تغییر کنند. علائم این بیماری با افزایش سن و نزدیک شدن به یائسگی کمتر می شود.

لخته خون در پریودی به تنبلی تخمدان مربوط است؟

لخته خون در قاعدگی می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد و ارتباط مستقیمی با سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) ندارد، اما گاهی، PCOS می‌تواند به مشکلات قاعدگی و خونریزی منجر شود که ممکن است با لخته‌های خون همراه باشد.

تنبلی تخمدان باعث لکه بینی می شود؟

زنان مبتلا به PCOS معمولاً قاعدگی‌های نامنظم یا بی‌قاعده دارند. این عدم نظم در قاعدگی می‌تواند به لکه‌بینی غیرمنتظره یا خونریزی‌های خفیف در میان دوره‌های قاعدگی منجر شود. وجود کیست‌های بزرگ در تخمدان‌ها می‌تواند بر روند قاعدگی تأثیر بگذارد و به خونریزی‌های غیرطبیعی و لکه‌بینی منجر شود.

تنبلی تخمدان و درد پریودی به هم مربوط هستند؟

زنان مبتلا به PCOS ممکن است خونریزی‌های شدید یا طولانی‌مدت را تجربه کنند که می‌تواند به درد پریودی اضافه کند. وجود کیست‌های تخمدانی در PCOS ممکن است باعث درد لگنی و قاعدگی‌های دردناک شود.

آیا کیست تخمدان با پریود دفع می شود؟

کیست‌های تخمدان پلی‌کیستیک معمولاً به طور خودبخود دفع نمی‌شوند. این کیست ها ممکن است با پریود دفع نشوند، مخصوصا اگر بزرگ باشند. برخی از کیست‌ها ممکن است در طول قاعدگی‌های طبیعی بدون درمان خاصی از بین بروند، اما کیست‌های بزرگ‌تر یا کیست‌هایی که با مشکلات دیگر همراه هستند، ممکن است نیاز به درمان پزشکی داشته باشند.

تخمدان پلی کیستیک تا چه سنی ادامه دارد؟

تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) می‌تواند در هر سنی از دوران باروری شروع شود و معمولا تا زمان یائسگی ادامه دارد. علائم و شدت آن ممکن است در طول زمان تغییر کند، اما اختلالات هورمونی و مشکلات مرتبط با PCOS معمولا تا یائسگی باقی می‌مانند.

نویسنده: نگار رفیعی (کارشناس ارشد تغذیه)
منبع: mayoclinic