کمبود سلنیوم

کمبود سلنیوم باعث تغییرات بیوشیمی در افراد می شود بطوری که چنین افرادی، استرس های زیاد را تجربه می کنند و مبتلا به برخی بیماری ها می شوند. به عنوان مثال کمبود سلنیوم به همراه استرس ثانویه ناشی از عفونت ویروسی، منجر به بیماری کشان (Keshan) می شود. این بیماری یک عارضه کاردیومیوپاتی (بیماری عضله قلب که درآن توانایی قلب برای خونرسانی به ارگان های مختلف بدن دچار اختلال می شود) است که در بخشی از چین قبل از اجرای برنامه مصرف مکمل سلنیوم با حمایت دولت که در اوایل دهه 1970 آغاز شد، رخ داد. کمبود سلنیوم با ناباروری مردان ارتباط دارد و ممکن است در بیماری kashin-beck نقش داشته باشد، این بیماری نوعی استئوآرتریت است که در مناطقی از چین، تبت و سیبری با کمترین سطح se رخ می دهد. کمبود سلنیوم می تواند کمبود ید را تشدید کند و خطر کرتینیسم (عقب ماندگی توام با کوتولگی) را افزایش دهد.  
مغزهای برزیلی حاوی مقدار بسیار زیادی se (68-91 میکروگرم) هستند که اگر به طور منظم مصرف شوند، می توانند باعث مسمومیت با se شوند.

کمبود سلنیوم و مسمومیت با سلنیوم :

مسمومیت حاد با se ناشی از مصرف محصولات بدون نسخه با فرمولاسیون نامطلوب است که حاوی مقدار بسیار زیادی se هستند. به عنوان مثال در سال 2008، 201 نفر عوارض بد و شدید ناشی از مصرف مکمل مایع که حاوی 200 برابر مقدار روی برچسب بود را تجربه کردند. مسمومیت حاد با se می تواند باعث علایم شدید گوارشی و عصبی، سندروم زجر تنفسی حاد، انفارکتوس میکروکاردیال، ریزش مو، ضعف عضلانی، لرزش، سبکی سر، قرمز شدن صورت، نارسایی کلیه، نارسایی قلب و در موارد نادر موجب مرگ شود. 

FNB، مقدار مصرف se از طریق موادغذایی و مکمل ها را براساس مقدار سلنیومی که با ریزش مو و شکنندگی ناخن ارتباط دارد را تعیین کرده است.
جدول3: حد بالای قابل تحمل برای مصرف se
سن    مرد    زن    باردار    شیرده
نوزادی تا 6 ماهگی    45 میکروگرم    45 میکروگرم        
7-12 ماهگی    60 میکروگرم    60 میکروگرم        
1-3 سالگی    90 میکروگرم    90 میکروگرم        
4-8 سالگی    150 میکروگرم    150 میکروگرم        
9-13 سالگی    280 میکروگرم    280 میکروگرم        
14-18 سالگی    400 میکروگرم    400 میکروگرم    400 میکروگرم    400 میکروگرم
19 ساله به بالا    400 میکروگرم    400 میکروگرم    400 میکروگرم    400 میکروگرم
شیرمادر، شیر خشک و غذا باید تنها منابع سلنیوم برای اطفال باشند.

آشنا شویم با: قرص سلنیوم هلث برست

سلنیوم برای سلامتی

در این بخش بر چهار بیماری متمرکز می شویم که se در آنها می تواند نقش داشته باشد. این چهار بیماری شامل سرطان، بیماری قلبی-عروقی، افت حافظه و بیماری تیروئید می باشد.

سرطان

بدلیل اثرات سلنیوم بر ترمیم DNA، آپوپتوسیس و سیستم اندوکرین (غدد درون ریز) و سیستم ایمنی و نیز دیگر مکانیسم ها از جمله خصوصیات آنتی اکسیدانی آن، se می تواند در پیشگیری از سرطان نقش داشته باشد. مطالعات اپیدمیولوژی، رابطه معکوس بین وضعیت se و خطر ابتلا به سرطان های کالورکتال، پروستات، ریه، مثانه، پوست، مری و معده را نشان دادند.

بیماری قلبی-عروقی

سلنو پروتئین به پیشگیری از اصلاح اکسیداتیو لیپیدها، کاهش التهاب و پیشگیری از تجمع پلاکت ها کمک می کند. به همین دلایل کارشناسان پیشنهاد دادند که مکملse می تواند خطر ابتلا به بیماری قلبی-عروقی یا فوت ناشی از این بیماری را کاهش دهد.   

افت حافظه

میزان se سرم با بالا رفتن سن کاهش می یابد. کمبود یا ناچیز بودن میزان سلنیوم ممکن است با افت کارکرد مغز مرتبط با سن و احتمالا بدلیل کاهش فعالیت آنتی اکسیدانی se ارتباط داشته باشد.

بیماری تیروئید

مقدار se در غده تیروئید بیشتر از سایر بافت های بدن است و سلنیوم نیز همانند ید کارکردهای مهمی در ساختن هورمون تیروئید و متابولیسم دارد.

تنظیم: زهرا محبی
منبع: ods