آبله مرغان در بارداری

راه های انتقال آبله مرغان در بارداری از طریق تماس مستقیم با فرد آلوده و انتقال تنفسی می باشد. این بیماری شدیدا مسری است و تماس با فرد آلوده در صورتی که ایمنی وجود نداشته باشد حتما موجب ابتلا به بیماری می شود زمان بروز علائم از ورود ویروس به بدن تا ظاهر شدن بثورات پوستی (دوره کمون) بین 10 تا 21 روز است و بیمار از 1تا2 روز قبل از شروع راش تا هنگام دلمه بستن برروی ضایعات قادر به سرایت دادن عفونت می باشد.

علائم آبله مرغان در بارداری

عفونت اولیه واریسلا با دوره پیش درآمد 2-1 روزه ای با علائم شبیه سرماخوردگی تظاهر پیدا می کند و به دنبال آن بثورات پوستی همراه خارش به وجود می آید که در عرض 7-3 روز دلمه می بندد. ضایعات، ابتدا به شکل پاپول هستند و به تدریج وزیکولی و شبیه تاول می شوند. عفونت معمولا در بزرگسالان شدیدتر است و حدود25% مرگ های ناشی از واریسلا مربوط به 5% بزرگسالان فاقد ایمنی می باشد. مرگ و میر عمدتا از پنومونی واریسلایی ناشی می شود و این پنومونی (ذات الریه) در دوران بزرگسالی و دوران بارداری یا در کسانی که ضعف سیستم ایمنی دارند شدت بیشتری دارد. ریسک فاکتورهای ابتلا به پنومونی شامل استعمال دخانیات و وجود بیش از 100 ضایعه پوستی هستند. علائم پنومونی در عرض 5-3 روز در سیر بیماری ظاهر می شوند و ویژگی های بالینی آن شامل تب، تنفس تند، سرفه خشک، تنگی نفس و درد قفسه سینه می باشد. گرچه برطرف شدن پنومونی به موازات برطرف شدن ضایعات پوستی رخ می دهد، تب و اختلال عملکرد ریوی ممکن است هفته ها باقی بماند.

آبله مرغان یا زونا؟

اگر عفونت واریسلای اولیه سال ها بعد مجددا فعال شود، باعث هرپس زوستر یا بیماری زونا می شود. این عفونت به صورت ثبورات وزیکولی درماتومی یک طرفه با درد شدید، تظاهر پیدا می کند. زوستر در صورت پاره شدن تاول ها مسری است اما میزان سرایت آن کمتر از عفونت واریسلای اولیه است.

عفونت جنین و نوزاد

در زنانی که دچار آبله مرغان در بارداری شده اند جنین ممکن است دچار سندرم واریسلای مادر زادی شود و بیشترین خطر مربوط به هفته های 13 تا 20 حاملگی بوده و بعد از هفته 20 حاملگی هیچ گونه نشانه بالینی از عفونت مادر زادی کشف نکردند. ویژگی های سندرم مادرزادی واریسلا شامل کوریو رتینیت میکروفتالمی، آتروفی قشر مغز، محدودیت رشد هیدرونفروز، هیپولازی اندام( رشد کم یا عدم رشد دست و پاها) و ضایعات سیکاتریسی پوست هستند.
تماس جنین یا نوزاد با عفونت فعال درست قبل از زایمان و یا در طی زایمان و درنتیجه قبل از تشکیل آنتی بادی مادری خطری جدی برای نوزادان به حساب می آید. میزان حمله از 25 تا 50% متغیراست و میزان مرگ و میر به حدود 30% می رسد.
در برخی از موارد نوزادان دچار بیماری احشایی منتشر و بیماری دستگاه عصبی مرکزی می شوند که معمولا کشنده است. به همین دلیل نوزادان که مادران آنها 5 روز قبل و یا 2 روز بعد از زایمان دارای علائم بالینی واریسلا بوده اند، باید ایمنو گلوبولین واریسلا زوستر دریافت کنند. البته متاسفانه در ایران این دارو وجود ندارد و اگر خانم حامله ای از ابتلای خود به آبله مرغان در بارداری قبلا مطمئن است که خطری او وجنین او را تهدید نمی کند ولی اگر از مصونیت خود مطمئن نیست تنها راه پیشگیری، تماس نداشتن با بیمار مشکوک به آبله مرغان است و اگر تماس اجتناب ناپذیر بود 7-5 روز بعد ایمونوگلوبین خون مادر چک شود و اگر مثبت بود که با خیال راحت به بارداری خود ادامه دهد و در صورت منفی بودن Ig و ظهور ثبورات سریعا درمان با آسیکلوویر برای مادر شروع شود. برای تقویت سیستم ایمنی مادر می توان از مولتی ویتامین بارداری استفاده کرد.

تشخیص آبله مرغان در بارداری

تشخیص عفونت مادر معمولا به صورت بالینی است. همچنین ویروس را می توان با تراشیدن قاعده وزیکول در جریان عفونت اولیه و تهیه اسمیر ، کشت بافتی یا تست آنتی بادی فلورسنت مستقیم، جدا کرد. درمورد واریسلای مادرزادی، می توان با آنالیز مایع آمنیون( از طریق آمینوسنتز)، بیماری را تشخیص داد که البته نتیجه مثبت این تست ارتباط خوبی با بروز عفونت مادرزادی ندارد. در بررسی سونوگرافیک کامل آناتومیک که حداقل 5 هفته بعد از عفونت مادرزادی صورت می گیرد ممکن است ناهنجاری های جنینی دیده شوند اما حساسیت این روش کم است.

بیشتر بدانیم: رژیم غذایی دوران بارداری

روش های درمانی آبله مرغان در بارداری

عوامل متعددی از مواجهه و عفونت مادر با ویروس واریسلا در دوران حاملگی وجود دارند که تدابیر درمانی را تحت تاثیر قرار می دهند. چون اگر بزرگسالان از نظر VZV، سرم مثبت هستند زنان حامله ای که در معرض این ویروس قرار گرفته اند و فاقد سابقه آبله مرغان هستند باید از نظر سرولوژی VZV آزمایش شوند، زنان مواجه شده ای که مستعد ابتلا هستند باید variz IG (گلوبولین ایمیون واریسلا- زوستر) دریافت کنند. اگرچه بهترین زمان برای تجویز این فراورده در عرض 96 ساعت پس از تماس است با کاربرد آن حداکثر تا 10 روز بعد از زایمان به منظور جلوگیری از عفونت یا کاهش شدت آن موافقت شده است. تمام زنان حامله ای که در آنان عفونت اولیه واریسلا مشخص شده است باید از سایر زنان حامله ایزوله شوند چون ذات الریه اغلب علائم اندکی به وجود می آورد، اکثر صاحب نظران توصیه می کنند رادیوگرافی قفسه سینه انجام شود. اکثر زنان فقط به مراقبت های حمایتی مثل مسکن و داروهای ضد خارش نیاز دارند ولی برای زنانی که نیازمند مایعات داخل وریدی هستند و به ویژه زنان بستری آسیکلوویر وریدی استفاده می شود.

واکسیناسیون

واکسن آبله مرغان (Viravax) نوعی واکسن ویروسی زنده ضعیف شده است و به نوجوانان و بزرگسالانی که فاقد سابقه واریسلا هستند دو دوز واکسن با فاصله 8-4 هفته توصیه می شود که این رژیم در 98% موارد باعث ایمنی می شود. نکته مهم این است که ایمنی واکسن با گذشت زمان کاهش می یابد. تجویز واکسن به خانم حامله توصیه نمی شود و در صورت تزریق تا یک ماه بعد نباید باردار شوند. ویروس ضعیف شده واکسن در شیر مادر ترشح نمی شود در نتیجه واکسیناسیون بعد از زایمان نباید به علت شیردهی به تاخیر انداخته شود.

نویسنده: دکتر رویا تقی پور انوری
منبع: رازینوس