دلیل بیماری تیروئید چیست؟

بیماری تیروئید شیوع زیادی دارد. تیروئید یک غده کوچک پروانه ای شکل است که در وسط و قسمت تحتانی گردن قرار دارد. وظیفه اصلی این غده، کنترل متابولیسم بدن است (سلول هایی که وظایف ضروری را برای زنده ماندن انجام می دهند). تیروئید به منظور کنترل متابولیسم، هورمون های T4 و T3 را تولید می کند و مقدار مصرف انرژی را به سلول های بدن مخابره می کند. غده تیروئید که وظیفه خود را بدرستی انجام می دهد، مقدار مناسبی از هورمون ها را تولید کرده و عملکرد متابولیسم بدن را با سرعت رضایت بخشی حفظ می کند. بنابراین هرچه هورمون ها مورد استفاده قرار بگیرند، این غده جایگزین آنها را تولید می کند.
مقدار هورمون تیروئید در جریان خون بواسطه غده هیپوفیز کنترل و ردیابی می شود. هنگامی که غده هیپوفیز که در مرکز جمجمه زیر مغز قرار دارد، فقدان این هورمون یا افزایش سطح هورمون های تیروئید را احساس می کند، هورمون TSH را تنظیم کرده و آن را برای تیروئید ارسال می کند.

بیماری تیروئید

هنگامی که این غده، مقدار زیادی هورمون تولید می کند، سرعت مصرف انرژی در بدن بیشتر می شود که به این حالت، پرکاری تیروئید گفته می شود. اما هنگامی که این غده، هورمون بقدر کافی تولید نمی کند، سرعت مصرف انرژی کمتر می شود که به این حالت، کم کاری تیروئید گفته می شود. دلایل زیادی برای ابتلا به این بیماری وجود دارد.

چه کسانی به بیماری تیروئید مبتلا می شوند؟

درحال حاضر حدود 20 میلیون امریکایی مبتلا به بیماری تیروئیدی هستند. افراد در هر سن و با هر نژادی می توانند به بیماری تیروئید مبتلا شوند. به هرحال زنان 5 تا 8 برابر بیشتر از مردان در معرض ابتلا به این بیماری هستند.

دلایل ابتلا به بیماری تیروئید

دلایل زیادی برای ابتلا به این بیماری وجود دارد. موارد زیر منجر به بیماری کم کاری تیروئید می شود:
تیروئیدیت: نوعی التهاب غده تیروئید است که می تواند روند تولید هورمون ها را کاهش دهد.
تیروئید هاشیموتو: یک بیماری بدون درد در سیستم ایمنی که ارثی می باشد.
تیروئیدیت بعد از زایمان: این حالت در 5 تا 9 درصد از زنانی بعد از زایمان رخ می دهد و معمولا موقتی و گذراست.
کمبود ید: مشکلی که تقریبا 100 میلیون نفر در دنیا را درگیر کرده است. ید عنصری است که غده تیروئید از آن برای تولید هورمون استفاده می کند. با وجود شیوع کمبود ید قبل از دهه 1950 در امریکا، کمبود ید با استفاده از نمک ید برطرف شده است.
غده تیروئید کم کار: از هر 4 هزار نفر، یک نوزاد به این بیماری مبتلا می شود. اگر این بیماری درمان نشود، کودک دچار عقب ماندگی جسمی و ذهنی می شود. از همین رو به منظور آزمایش عملکرد این غده، از همه نوزادان در بیمارستان تست غربالگری تیروئید گرفته می شود.
 

پرکاری تیروئید

بیماری گریو که کل غده تیروئید پرکار شده و هورمون زیادی را تولید می کند. به این بیماری، گواتر سمی (بزرگی غده تیروئید) گفته می شود. ندول ها در این غده پرکار می شوند. به یک ندول، ندول تیروئید سمی با عملکرد مستقل گفته می شود درحالیکه به چندین ندول، گواتر چند ندولی سمی گفته می شود. تیروئیدیت، بیماری است که می تواند با درد و یا بدون درد باشد. در این بیماری، هورمون ها آزاد می شوند و در این غده ذخیره شده که در نهایت موجب پرکاری تیروئید طی چند هفته یا چند ماه می شود. نوع بدون درد آن غالبا در زنان بعد از زایمان ظاهر می شود. مقدار ید با مصرف داروهایی مثل آمیودارون، محلول لوگول (ید) و برخی شربت های سرفه افزایش می یابد که این موجب افزایش یا کاهش روند تولید هورمون تیروئیدی در برخی افراد می شود. علایم کم کاری تیروئید شامل خستگی، نامنظمی قاعدگی، فراموشی، افزایش وزن، خشکی و زبری پوست و مو، صدای خشن و حساسیت به سرما است. علایم پرکاری تیروئید شامل عصبانیت/ تحریک پذیری، ضعف عضلات یا لرزش، نامنظمی قاعدگی، کاهش وزن، بی خوابی، بزرگ شدن غده تیروئید، مشکلات بینایی یا سوزش و التهاب چشم و حساسیت به گرما است.

بیشتر بدانیم: انواع سردرد را بشناسید

تشخیص بیماری تیروئید

تشخیص بیماری تیروئیدی می تواند سخت و دشوار باشد چون گاهی علایم و نشانه های آن با سایر بیماری ها اشتباه گرفته می شود. خوشبختانه از تست هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH) برای تشخیص و شناسایی بیماری های تیروئیدی حتی قبل از شروع علایم استفاده می شود. طبق گزارش ژورنال انجمن پزشکی امریکا، غربالگری این غده از نوع خفیف در زنان و مردان بالاتر از 35 سال به اندازه غربالگری برخی مشکلات مثل کلسترول بالا یا فشار خون مقرون به صرفه است. 
هنگامی که این بیماری به موقع تشخیص داده شود، با استفاده از شیوه های درمان و قبل از شروع علایم می توان بیماری را کنترل کرد.

درمان بیماری تیروئید

هدف از درمان این بیماری، احیا و بازگرداندن سطح این هورمون به حالت نرمال است. کم کاری تیروئید با دارویی بنام لووتیروکسین درمان می شود. لووتیروکسین یک قرص هورمونی است که کمبود این هورمون را در بدن جبران می کند. پزشک می تواند دوز این دارو را تعیین کند و سطح هورمون را در فرد بیمار تحت کنترل در آورد و آن را به حالت نرمال و اولیه بازگرداند. در پرکاری تیروئید که عموما درمان سخت تری دارد، لازم است روند تولید هورمون تیروئید به حالت نرمال بازگردد. درمان این نوع بیماری شامل استفاده از دارو برای جلوگیری از تولید هورمون، استفاده از ید رادیواکتیو که تیروئید را غیرفعال می کند و حتی جراحی تیروئید که کل یا بخشی از این غده برداشته می شود. مشهورترین روش درمان، ید رادیواکتیو است. این نوع درمان غالبا موجب کم کاری تیروئید شده که نیازمند مصرف لووتیروکسین می باشد تا سطح هورمون به حالت نرمال بازگردد. این بیماری از جمله بیماری هایی هستند که فرد را تا آخر عمر درگیر می کنند. بنابراین این بیماران با مدیریت دقیق می توانند سالم زندگی کنند و از عمر طبیعی برخوردار شوند.

تنظیم: زهرا محبی (کارشناس ارشد تغذیه)